گزارش روزنامه شرق درباره چالش در خانه کاریکاتور

یکشنبه ۲۸ دی ۱۳۹۳

سحر آزاد
پنج‌ماه از صف‌آرایی موافقان و مخالفان وضعیت فعلی خانه کاریکاتور گذشته و از صحبت‌های مخالفان، اینطور برمی‌آید که با محقق‌نشدن تغییرات وعده‌داده‌شده، مصالحه رو به اتمام است. خانه کاریکاتور ایران به‌عنوان زیرمجموعه سازمان فرهنگی- ‌هنری شهرداری تهران مهرماه سال۱۳۷۵ تاسیس شد و فعالیت جدی خود را در اردیبهشت سال۱۳۷۷ آغاز کرد اما آنچه باعث شده است در ماه‌های گذشته این نهاد خبرساز شود، انتقاد تعدادی از کارتونیست‌ها به نحوه عملکرد آن است. این انتقادها باعث برگزاری جلسه‌ای در تابستان سال‌جاری در معاونت هنری سازمان فرهنگی- هنری شهرداری شد که در نهایت شورای مشورتی خانه کاریکاتور نیز شکل گرفت حالا اما با گذشت پنج‌ماه از این جریان، امین مویدی، یکی از اعضای این شورا تهدید به استعفا کرده و می‌گوید خواسته‌هایشان تاکنون عملی نشده است. او که از منتقدان وضعیت فعلی خانه کاریکاتور است، درباره دلایل این موضع‌گیری خود به «شرق» گفت: «مشکل عمده خانه کاریکاتور این است که یک مدیریت واحد از ١٧سال قبل در راس آن قرار گرفته و وقتی که مدیریت تغییر نکند، انگیزه‌ای برای پیشرفت باقی نمی‌ماند. طبیعتا این بی‌انگیزگی باعث ازبین‌رفتن خلاقیت می‌شود و به‌دنبال آن نمود مثبتی در خانه کاریکاتور نمی‌بینیم.»
او با بیان اینکه در علم مدیریت نیز عنوان شده است که مدیران باید در معرض انتقاد قرار گیرند تا حرکت‌های مثبتی ایجاد شود، افزود: «رییس خانه کاریکاتور مدت‌هاست بدون تغییر بر سمت خود باقی مانده و خانه کاریکاتور از مدت‌ها قبل کار مثبتی نکرده است. در صورتی که می‌تواند بهتر از این کار کند.»
او در مورد نحوه شکل‌گیری شورای مشورتی خانه کاریکاتور گفت: «بعد از آمدن امیر عبدالحسینی به‌عنوان معاون هنری سازمان فرهنگی- هنری شهرداری، این سازمان از چندنفر از کارتونیست‌ها دعوت کرد تا در جلسه‌ای شرکت کنند. من، هادی حیدری، علی درخشی و کیارش زندی به‌عنوان مخالفان وضعیت فعلی خانه کاریکاتور و تعداد دیگری از کارتونیست‌ها به‌عنوان طرفداران آن در جلسه حاضر شدیم.»مویدی در مورد صحبت‌هایی که در این جلسه انجام شد، عنوان کرد: «ما معتقد بودیم برای اینکه حضور کارتونیست‌ها در خانه کاریکاتور بیشتر شود، تغییراتی اساسی از جمله تغییر مدیر خانه کاریکاتور لازم است. این جلسه بسیار خوب بود و آقای عبدالحسینی پیشنهاد تشکیل شورایی موسوم به شورای مشورتی خانه کاریکاتور را مطرح کرد تا خانه کاریکاتور تحت نظارت و مشورت این شورا فعالیت کند.»
او ادامه داد: «من، کیارش زندی، بهمن عبدی، محمدعلی بنی‌اسدی، کیارش عظیمی، حسین نیرومند و علی جهانشاهی به عضویت این شورا درآمدیم و بیشتر اعضای آن از افراد هماهنگ با رییس خانه کاریکاتور بودند با این‌حال ما پذیرفتیم برای بهبود شرایط، این شورا فعالیت کند اما این شورا وقتی می‌تواند موثر واقع شود که سازمان فرهنگی- هنری شهرداری برای تغییر، اراده‌ و در مرحله بعد اعضای شورا، انگیزه داشته باشند. این دو مورد به‌طور کامل وجود ندارد و الان بعد از پنج‌ماه، تنها دو جلسه تشکیل شده که بدون نتیجه باقی مانده است.»به‌گفته مویدی در آخرین جلسه او پیشنهاد کرده است که این شورا یک رییس و دبیر داشته باشد که خودش هم به‌عنوان دبیر شورا تعیین شده است اما از یکی، دوماه قبل هیچ جلسه‌ای تشکیل نشده و پیگیری‌های او برای برگزاری جلسه، بدون پاسخ باقی مانده است: «جلسات شورا باید از سوی خانه کاریکاتور یا سازمان فرهنگی- هنری شهرداری به اعضا ابلاغ شود اما در این مدت هیچ خبری از برگزاری جلسه بعدی به دست ما نرسیده است. روز شنبه باز هم پیگیر این جریان شدم و چون جوابی نگرفتم، اعلام می‌کنم در صورتی که تا پایان این هفته، جلسه تشکیل نشود، استعفا می‌دهم چون دوست ندارم فرد تشریفاتی باشم و دیگران فکر کنند با گرفتن یک پست، دهانم بسته شده است.»
هادی حیدری، کارتونیست نیز در شرح دلایل انتقاد خود به خانه کاریکاتور به «شرق» گفت: «هدف خانه کاریکاتور، اشاعه این هنر بود و در مقطعی که تاسیس شد قرار بود از طریق برگزاری کلاس‌های آموزشی، انتشار کتاب و برپایی نمایشگاه و ورک‌شاپ کارتونیست‌هایی تحویل جامعه بدهد اما خانه کاریکاتور به مرور به یک تریبون دولتی تبدیل شد.»
او در مورد نحوه اعتراض‌هایی که تاکنون ابراز داشته است، گفت: «خانه کاریکاتور کارتون و کاریکاتور را از هویت خود خالی کرد چون کار اصلی کارتون نقد است، نه اینکه روی دیوارهای نمایشگاه نمایش داده شود اما سیاست خانه کاریکاتور این بود که کارتون را به هنری تزیینی تبدیل کرد و کارتونیست‌هایی پدید آمدند که افتخارشان آویزان کردن مدال جشنواره‌های خارجی است به جای آنکه دغدغه‌های اجتماعی داشته باشند.»این کارتونیست با بیان اینکه طی این مدت با نوشتن یادداشت و انجام مصاحبه‌های مطبوعاتی، نقدهای خود را به خانه کاریکاتور اعلام کرده‌اند، اظهار کرد: «ذوق و خلاقیت خلاق‌ترین فرد هم بعد از ١٧سال کاهش پیدا می‌کند. متاسفانه رییس خانه کاریکاتور تصور می‌کند اتاق فکری شکل گرفته است تا علیه او کودتا کند درحالی که این‌طور نیست. به‌نظر می‌رسد خانه کاریکاتور پاتوقی برای عده خاصی شده است و ما کار دیگری از دستمان ساخته نیست چون این‌طور از شرایط می‌توان نتیجه گرفت که کسی نمی‌خواهد تغییری ایجاد کند و اگر قرار بود کاری انجام شود، بعد از تشکیل شورای مشورتی، تغییراتی صورت می‌گرفت.»
حیدری سخنانش را این‌گونه پایان داد: «خواسته ما از سازمان فرهنگی- هنری شهرداری این است که اگر می‌خواهد نقدها موثر باشند، در خانه کاریکاتور تغییراتی انجام دهد.»
شجاعی‌‌طباطبایی
سوی دیگر این ماجرا مسعود شجاعی‌‌طباطبایی، رییس خانه کاریکاتور قرار دارد. او در پاسخ به انتقادهایی که در مورد طولانی‌بودن دوران مدیریتش وجود دارد، به «شرق» گفت: «خانه کاریکاتور در بدو تاسیس زیر نظر شهرداری قرار داشت اما بعد از تاسیس سازمان فرهنگی - هنری شهرداری من از سوی آقای واعظی مدیریت اینجا را برعهده گرفتم و پس از آن‌هم هر مدیری که آمد، انتصاب من را تمدید کرد. انتخابی تا به حال صورت نگرفته و مدیران بوده‌اند که خواسته‌اند من بمانم.»
او با بیان اینکه در این مدت به دلیل انجام امور اجرایی خانه کاریکاتور از فعالیت شخصی خود در این حوزه دور مانده است، ادامه داد: «کاریکاتور متعلق به همه است و من از تشکیل شورای مشورتی استقبال کردم اما بخشی از ادامه کار این شورا مربوط به من است و بخشی برعهده من نیست. انتظار ما این بود که احکام دوستانی که در این شورا هستند، زودتر صادر شود و طولانی‌شدن روند برگزاری جلسات هم به‌دلیل عقب‌افتادن صدور احکام آنها بوده است.»
این کارتونیست در پاسخ به این انتقاد که خانه کاریکاتور، باعث نمایشگاهی‌شدن این هنر شده است، عنوان کرد: «از بدو تاسیس این مکان، سه حوزه به‌صورت جدی در دستور کار ما بود. اولین آن توجه به فضای مجازی است که سایت ایران‌کارتون تا به حال چندین‌بار به‌عنوان بهترین سایت کاریکاتور در دنیا معرفی شده، دومین حوزه آموزش و سومین موضوع برگزاری نمایشگاه است اما در مورد اینکه ما به موضوع کاریکاتور در مطبوعات بی‌توجه بوده‌ایم باید بگویم مگر چند روزنامه مانند «شرق» ستون ثابتی برای کاریکاتور دارند؟ ضمن اینکه بسیاری از کاریکاتوریست‌های جوان و به‌خصوص شهرستانی مجال کمتری برای ورود به این عرصه دارند و به همین دلیل به سمت برگزاری نمایشگاه می‌روند.»
او همچنین در مورد وجود نگاه سیاسی در خانه کاریکاتور اظهار کرد: «قطعا رییس سازمان فرهنگی - هنری شهرداری وقتی کسی را انتخاب می‌کند، نگاهی به اندیشه و افکار آن فرد دارد. من در جبهه‌ها فعالیت کرده‌ام و بعد از آن‌هم بیشتر در حوزه انقلاب و دفاع مقدس بوده‌ام. ممکن است نگاهم نوعی گرایش سیاسی را تداعی کند اما تمام تلاشم این بوده است که فراجناحی عمل کنم. اگر هم سیاسی عمل کرده‌ام به دلیل یکسری اتفاقاتی بوده که لازمه‌اش ورود ما به آن عرصه بوده است.»
هنوز پاسخی از معاونت هنری از سوی سازمان فرهنگی- هنری شهرداری برای تعیین جلسه بعدی شورای مشورتی خانه کاریکاتور اعلام نشده است